กรมสอบสวนคดีพิเศษ (Department of Special Investigation) นับเป็นหน่วยงานของรัฐ ที่สังกัดอยู่ในกระทรวงยุติธรรมมีหน้าที่เพื่อป้องกัน ปราบปราม และควบคุมอาชญากรรมที่มีผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อเศรษฐกิจ สังคม ความมั่นคงและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
เหตุผลที่ต้องก่อตั้งกรมสอบสวนคดีพิเศษ
โดยจากสถานการณ์ของโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การพัฒนาด้านเทคโนโลยีส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจสังคมการเมืองวัฒนธรรม สิ่งแวดล้อมตลอดถึงการก่ออาชญากรรมต่างๆ ด้วยเหตุนี้ทำให้เกิดอาชญากรรมที่ก่อให้เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจที่มีมูลค่ามหาศาล และการใช้ช่องว่างของกฎหมายปิดบังความผิด ซึ่งส่งผลกระทบต่อประชาชนโดยตรงเป็นจำนวนมาก ทั้งบางจำพวกยังมีอิทธิพลและเครืองข่ายองค์กรที่โยงใยทั้งภายในและภายนอกประเทศทำให้ยากต่อการสืบสวนสอบสวน นี่จึงเป็นเหตุให้ต้องมีการจัดตั้งกรมสอบสวนคดีพิเศษขึ้นมา
โดยกรมสอบสวนคดีพิเศษถูกก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม ใช้ชื่อภาษาอังกฤษว่า Department of Special Investigation หรือมีชื่อย่อที่ถูกเรียกกันบ่อยครั้งคือ DSI
อำนาจหน้าที่ กรมสอบสวนคดีพิเศษ
- ต้องรับผิดชอบงานเลขานุการของคณะกรรมการตามกฎหมายว่าด้วยการสอบสวนคดีพิเศษ และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
- คอยป้องกัน ปราบปราม สืบสวน และสอบสวนคดีพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยการสอบสวนคดีพิเศษ ตามหลักเกณฑ์ที่คณะกรรมการคดีพิเศษประกาศกำหนดเอาไว้ หรือตามมติของคณะกรรมการคดีพิเศษ ไปจนถึงการปฏิบัติงานตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาและกฎหมายอื่นอันเกี่ยวกับ ความผิดทางอาญาที่เป็นคดีพิเศษ
- ศึกษา รวบรวม จัดระบบ และวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อประโยชน์แก่การปฏิบัติหน้าที่ของคณะกรรมการตามกฎหมายว่าด้วยการสอบสวนคดีพิเศษ และเพื่อป้องกัน ปราบปราม สืบสวนและสอบสวนคดีพิเศษ
- จัดให้มีการศึกษา อบรม และพัฒนาระบบงานการสืบสวนและสอบสวนคดีพิเศษ เพื่อการพัฒนาความรู้และการประเมินสมรรถภาพการปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการ พนักงานราชการและลูกจ้างของกรม และบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะมีฐานะเป็นพนักงานสอบสวนคดีพิเศษ หรือเจ้าหน้าที่คดีพิเศษหรือไม่
- ดำเนินการเกี่ยวกับงานกฎหมาย และระเบียบที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของกรม และงานอื่นที่เกี่ยวข้อง
- ปฏิบัติการอื่นใดก็ตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของกรมหรือตามที่รัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย
ภารกิจ กรมสอบสวนคดีพิเศษ
ภารกิจกรมสอบสวนคดีพิเศษ คือ การป้องกัน การปราบปราม การสืบสวนและการสอบสวนคดีความผิดทางอาญาที่ต้องดำเนินการสืบสวนและสอบสวนโดยใช้วิธีการพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยการสอบสวนคดีพิเศษ
วิสัยทัศน์ กรมสอบสวนคดีพิเศษ
กรมสอบสวนคดีพิเศษ เป็นองค์การหลักในการบังคับใช้กฎหมายกับอาชญากรรมพิเศษตามมาตรฐานสากล โดยจะมีการกำหนดความหมายของวิสัยทัศน์ไว้ดังต่อไปนี้
- การบังคับใช้กฎหมาย หมายถึง การใช้อำนาจการสืบสวนสอบสวนตามที่กำหนดไว้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ. 2547 และแก้ไขเพิ่มเติม
- อาชญากรรมพิเศษ หมายถึง อาชญากรรมซึ่งมีลักษณะแตกต่างจากอาชญากรรมพื้นฐาน เป็นอาชญากรรมที่มีความสำคัญและจำเป็นต้องได้รับความสนใจเป็นกรณีพิเศษ โดยมีความละเอียดและซับซ้อน ยุ่งยาก และร้ายแรง อาทิ อาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (White Collar Crime) องค์กรอาชญากรรม (Organization Crime) อาชญากรรมข้ามชาติ (Transnational Crime)
- มาตรฐานสากล หมายถึง หลักเกณฑ์มาตรฐานที่เป็นไปตามเกณฑ์ตัวชี้วัดหลักนิติธรรมขององค์การสหประชาชาติ (The United Nations Rule of Law Indicators) ประกอบด้วย หลักประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน, หลักความเที่ยงตรง เป็นกลาง ความรับผิดชอบและความโปร่งใส, หลักการคุ้มครองบุคคลที่มีความเสี่ยงต่อการถูกละเมิด และหลักศักยภาพ โดยมีการประเมินด้วยตัวชี้วัด (KPIs) จำนวน 7 ตัว ได้แก่
- การบรรลุเป้าหมายและผลผลิต
- ความเชื่อมั่นจากสังคม
- การทำงานที่ยึดถือเป้าหมายและความรับผิดชอบร่วมกัน
- ความโปร่งใส
- ความพร้อมด้านอุปกรณ์ เครื่องมือ
- ความพร้อมด้านทรัพยากรบุคคล
- ประสิทธิภาพในการบริหารงาน
พันธกิจ กรมสอบสวนคดีพิเศษ
“ป้องกัน ปราบปราม สืบสวน สอบสวนและดำเนินคดีพิเศษอย่างมีประสิทธิภาพด้วยความเป็นธรรม”
เป้าหมาย กรมสอบสวนคดีพิเศษ
- การสืบสวนสอบสวนคดีพิเศษที่มีมาตรฐานสูง
- กระบวนการสนับสนุนที่จะเสริมสร้างประสิทธิภาพการสืบสวนสอบสวนคดีพิเศษที่เป็นรูปธรรม
- ผู้รับบริการ และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเชื่อมั่นในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมพิเศษ
- อัยการเห็นพ้องกับความเห็นของพนักงานสอบสวนในสำนวนคดีพิเศษ
- ศาลพิพากษาสอดคล้องกับสำนวนคดีพิเศษ
- มูลค่าทรัพย์สินและผลประโยชน์ของรัฐ เอกชน และประชาชนได้รับการปกป้อง รักษา เรียกคืน
- บุคลากรเชี่ยวชาญในงานต้องมีคุณธรรม จริยธรรม และมีความผาสุก
- มีวัฒนธรรมองค์กรที่มุ่งไปสู่การอำนวยความยุติธรรม
- ระบบเทคโนโลยีดิจิทัลที่เชื่อมโยง ทันสมัย และปลอดภัย
- มีนวัตกรรม และเครื่องมือต่างๆสนับสนุนการสืบสวนสอบสวนที่มีประสิทธิภาพ และทันสมัย
- การป้องกันอาชญากรรมพิเศษอย่างเป็นระบบ
- ประชาชนสามารถรับรู้ เข้าใจ ภารกิจกรมสอบสวนคดีพิเศษ และตระหนักถึงภัยอาชญากรรมพิเศษ
หน่วยงานในสังกัดกรมสอบสวนคดีพิเศษ
- หน่วยงานให้มีตามกฎกระทรวงฯ
- กลุ่มตรวจสอบภายใน
- กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร
- หน่วยงานตามกฎกระทรวงฯ
- สำนักงานเลขานุการกรม
- กองกฎหมาย
- กองกิจการต่างประเทศและคดีอาชญากรรมระหว่างประเทศ
- กองคดีทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- กองคดีการเงินการธนาคารและการฟอกเงิน
- กองคดีความผิดเกี่ยวกับการเสนอราคาต่อหน่วยงานของรัฐ
- กองคดีความมั่นคง
- กองคดีคุ้มครองผู้บริโภค
- กองคดีเทคโนโลยีและสารสนเทศ
- กองคดีทรัพย์สินทางปัญญา
- กองคดีการค้ามนุษย์
- กองคดีธุรกิจการเงินนอกระบบ
- กองคดีภาษีอากร
- กองเทคโนโลยีและศูนย์ข้อมูลการตรวจสอบ
- กองนโยบายและยุทธศาสตร์
- กองบริหารคดีพิเศษ
- กองปฏิบัติการคดีพิเศษภาค
- กองปฏิบัติการพิเศษ
- กองพัฒนาและสนับสนุนคดีพิเศษ
